امید مهندسین مکانیزاسیون و مکانیک ماشین­های کشاورزی به تدبیر دولت امید

تولید بیش از پیش و تأمین نسبی امنیت غذایی که امروز شاهد آن هستیم مدیون عوامل زیادی می­باشد که از جمله آن­ها می­توان به تسطیح و شکل­دهی مناسب زمین، استفاده از ارقام اصلاح شده، انواع سموم (آفت­کش، قارچ­کش، و علف­کش) و انواع کود اشاره کرد. البته، همه این عوامل جز با پیاده کردن مکانیزاسیون به نتیجه نمی­رسید. مکانیزاسیونی که بیشتر به بررسی کمّی استفاده از ماشین پرداخته و کمتر کیفیت آن گزارش شده است. مکانیزاسیونی که همیشه مهجور بوده و کمتر با آن تخصصی برخورد می­شود و اگر با نگاهی کیفی­تر پیگیری می­شد کشاورزی ایران جایگاه­های رفیع­تری می­یافت.

با گذشت چندین دهه از عمر مکانیزاسیون در ایران و وجود کارخانه­های متعدد و خیل عظیم استادان و پژوهشگران بنام، و مهندسین و متخصصین دارای مدارج عالی دانشگاهی نقشی واقعی مکانیزاسیون هنوز پررنگ نیست. به راستی مکانیزاسیون واقعی کی قرار است اجرا شود؟! این همه پایان­نامه و مقاله دانشگاهیان و پژوهشگران که در مجلات معتبر علمی منتشر می­گردد نشان از آن دارد که نظریه­پردازان همچنان پویا هستند. امّا مجریان چه می­کنند؟!

مجریان دولتی و خصوصی (یعنی کارمندان بخش­های دولتی ذیربط، کشاورزان، مدیران کشت و صنعت­ها، صنایع ماشین­های کشاورزی، و شرکت­های خدماتی و ...) انتظار دارند متخصص ماشین­های کشاورزی آستین بالا بزند و تراکتور، کمباین، و ادوات را تعمیر کند تا به ایشان ثابت کند که چیزکی می­فهمد. یا اگر ادعای نظریه پردازی دارد بیاید نظراتش را ارائه داده و با زبانی مروّجانه منتقل کند (البته اگر با حسن نیت برخورد می­شد یک دانشگاهی این فرصت را حتماً مغتنم می­شمرد).

امّا وظیفه یک متخصص لزوماً کار بدنی نیست؛ قرار هم نیست که دانش خود را به ارزانی در اختیار قرار دهد. البته، دفاع در مقابل ایرادهای بزرگ و کوچک اکثراً ناوارد که یک قدرتمند یا ثروتمند به پشتوانه جایگاهش به یک اصل علمی وارد می­کند، نیز کمتر در حوصله یک جوان خلاق می­گنجد. هرچند، این ایراد وارد است که عده قلیلی از مهندسین تازه­کار درک عملی زیادی ندارند. امّا کی و کجا قرار است این فرصت به ایشان داده شود؟! فعالیت در بخش خصوصی، خود اشتغالی و کارآفرینی مهندس ماشین­های کشاورزی و مکانیزاسیون بدون کمک دولت چگونه محقق می­شود؟!

در کارسپاری­های دولتی از قراردادهای فصلی بررسی ضایعات کمباین گرفته تا نظارت بر واردات و احیاناً صادرات ماشین­های خودگردان و ادوات کشاورزی جایی برای مهندس مکانیزاسیون و ماشین­های کشاورزی منظور نشده است!

مهندسین ماشین­های کشاورزی و مکانیزاسیون رتبه یک نظام مهندسی که در ترکیب شرکت­های خدمات مشاوره­ای قرار دارند نسبت به مهندسین رتبه دو برخی گرایش­های دیگر در انعقاد قراردادهای دولتی و رتبه­بندی شرکت اولویتی ندارند.

در استخدام­های دولتی و نیمه دولتی چقدر به لزوم وجود چنین متخصصینی اهمیت داده شده است؟!

و بسیاری از این دست!

اخیراً اقداماتی جهت تغییر نام و تفکیک بیش از پیش دو گرایش مهندسی مکانیک ماشین­های کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی انجام گرفت. ده سال پیش نیز دو گرایش مکانیزاسیون و مکانیک ماشین­های کشاورزی را در مقطع کارشناسی از مهندسی ماشین­های کشاورزی ایجاد کردند.

درباره طرح قدیم نقد بسیار است و به دور از حوصله این مقاله، امّا امید است با بهبود محتوایی گرایش­های جدید، بحث خود اشتغالی این متخصصین رنگ و بویی تازه و بهتر از گذشته بیابد. امّا، با این تدبیر دانشگاهیان (که البته موافقین و مخالفانی هم دارد) نباید وظیفه دولت را در ایجاد و ساماندهی اشتغال این طیف متخصص انکار کرد. زیرا دولت در قبال اشتغال آحاد اجتماع بالاخص فارغ­التحصیلان دانشگاهی که با هزینه بیت­المال به جایگاه و مدارج علمی رسیده­اند مسئول است.

حال با توجه به برگزیدن نام "امید" بر دولت جدید این انتظار از دولتمردان با "تدبیر" می­رود که با بررسی در سطح کلان و مصلحت کشور و نظام تعیین کنند که ضرورت وجود برخی از رشته­ها و گرایش­های تحصیلی همچون مهندسی کشاورزی در گرایش­های سنتی مکانیزاسیون و مکانیک ماشین­های کشاورزی چقدر است؟! آیا امیدی به اشتغال این متخصصین در آینده ایران دارند؟! اگر دارند "تدبیر" چیست؟! اگر ندارند چاره کدام است؟!

 منبع: محمدباقر لک, 

کارشناس ­ارشد مکانیزاسیون کشاورزی، [email protected]